Βλέποντας τα έργα του Βασίλη Γέρου που εκθέτει στην gallery Stigma, προκύπτει ένα ερώτημα: σε τι διαφέρουν από τις τυπωμένες εικόνες που βλέπουμε στα βιβλία κοσμολογίας; Αν παραβάλλουμε μία φωτογραφία δίπλα σε κάθε έργο θα αντιληφθούμε την αισθητική διάσταση των μαθηματικών τεχνικών που χρειάζονται οι αστροφυσικοί για να μελετήσουν την εικόνα που εμφανίζει το σύμπαν μέσα από τα τηλεσκόπια.
Στις αρχές του 20ου αιώνα η θεωρία της σχετικότητας και η κβαντική μηχανική (θεωρία για το πολύ μικρό), άλλαξαν την αντίληψή μας για το χώρο, το χρόνο και την πραγματικότητα. Οι θεωρίες αυτές συνεχίζουν μέχρι σήμερα να ερευνώνται από τους αστροφυσικούς και επηρεάζουν την πραγματικότητα που την αντιλαμβανόμαστε σχετική, αβέβαιη, απροσδιόριστη, ανακριβή, τυχαία. Τις δεκαετίες 1960 και 1970, ο Roger Penrose και Stephen Hawking καθώς επιχειρούσαν να επαληθεύσουν τη θεωρία της σχετικότητας και να ορίσουν την ηλικία του σύμπαντος, με τις μαθηματικές τεχνικές και την κβαντική φυσική, ανακάλυψαν τις μαύρες τρύπες της ύλης. Μίλησαν για τον ορίζοντα των γεγονότων, τη δυνατότητα σωματιδίων και ακτινοβολίας να διαφεύγουν από τις τρύπες, την πεπερασμένη έκταση του χώρου και του χρόνου που δεν έχουν όρια ή άκρα, τον φανταστικό χρόνο, την καμπύλωση / παραμόρφωση του χωροχρόνου που οφείλεται στη βαρύτητα από τη μάζα και την ενέργεια που περιέχει η ύλη, κ.ά.
Κάθε εικόνα Κοσμικής Ενέργειας του Βασίλη Γέρου, πλαισιωμένη από μαθηματικούς τύπους, που τιτλοφορεί με τα αρχικά BKG 4393, 4303, κ.ά, είναι μία άλλη καλλιτεχνική αντιστροφή της επιστημονικής διαδικασίας. Είναι η ποιητική άδεια ενός ανήσυχου καλλιτέχνη να συναρμολογήσει τη μαθηματική σκέψη με την ομορφιά του διαστημικού τοπίου. Είναι η σχηματική συνάντηση της φιλοσοφικής ενάργειας των αριθμών με την υπερβατική αξία της κοσμικής ύλης.
Ο Γέρος δεν επιθυμεί να μιμηθεί την ψευδαίσθηση της πραγματικότητας που παρουσιάζει το σύμπαν αλλά δημιουργεί τέτοιο πλέγμα σχέσεων ανάμεσα στο φως και την ύλη του πλεξιγκλάς ώστε οι εικόνες να πείθουν τον θεατή πως η ψευδαίσθηση είναι συστατικό στοιχείο της όψης που παρουσιάζει το σύμπαν.
Οι εικόνες Κοσμικής Ενέργειας που κατασκευάζει με επιδεξιότητα και φαντασία, απαιτούν χρονοβόρα διαδικασία. Με την υπομονή ενός οδοντοτεχνίτη, ξύνει με έναν τροχό τη διάφανη επιφάνεια του πλέξιγκλας, ώστε η ρευστότητα του ηλεκτρικού φωτός να την περιτρέξει και να την ταξιδέψει όπως στον αστρικό κόσμο.
Έχουμε συνηθίσει στα εντυπωσιακά περιβάλλοντα του Dan Flavin, όπου το φως μέσα από χρωματισμένους σωλήνες νέον αλλάζει την αντίληψή μας για τον εσωτερικό χώρο αφού τον μετατρέπει σε χώρο δόνησης της ψυχής. Ακόμη, έχουμε συνηθίσει στην απόλαυση της αβεβαιότητας, στην ομορφιά του τυχαίου και της απροσδιοριστίας που μας αποκάλυψε ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός. Δεν είχαμε όμως ποτέ τη δυνατότητα να δούμε πως αυτά τα δύο ξέχωρα στοιχεία μπορούν να συνυπάρξουν σε ένα τόσο απτό αποτέλεσμα.
Ο σημαντικότερος αστροφυσικός της εποχής μας Stephen Hawking έγραψε κάτι εξαιρετικά σημαντικό όταν μιλούσε για το χρονικό του χρόνου, που μας αποδεικνύει ότι η επιστημονική κατάρτιση μπορεί να είναι εξαιρετικά συμβατική γνώση μπροστά στη καταλυτική δύναμη των εικόνων. Είπε, ότι σκέφτεται πώς λειτουργεί το σύμπαν όχι μέσω των μαθηματικών εξισώσεων που του είναι αδιάφορες -όπως στον περισσότερο κόσμο- αλλά με όρους εικόνων.
Επανερχόμενοι στις εικόνες του Γέρου, κάθε άγγιγμα του τροχού στην επιφάνεια του πλέξιγκλας είναι ένα άλλο σημείο που επιτρέπει στη φαντασία να ξεχυθεί στις τυχαίες συναντήσεις των σημείων που συνθέτουν την κοσμική ύλη και την κάνουν να συστέλλεται, να διαστέλλεται, να βαραίνει, να καμπυλώνει, να δημιουργεί μαύρες τρύπες. Η αφαίρεση δεν είναι επινόηση της καλλιτεχνικής σκέψης αλλά παρατήρηση ύλης. Το φως είναι ύλη, και οι φωτεινές αφαιρέσεις του Βασίλη Γέρου είναι τα μορφότυπα της κοσμικής ενέργειας. Η ενέργεια της ύλης στο σύμπαν είναι πάντα ρευστή, ζεστή και αφηρημένη. Χωρίς ποτέ να χάνεται διατηρεί το προνόμιο να μην μεταφέρεται στη φωτογραφία παρά σαν σημεία αντιπαράθεσης φωτός / σκότους.
Αιώνες τώρα, οι κακές συνήθειες του μυαλού μορφοποίησαν την αντιπαράθεση με τα σύμβολα του καλού και του κακού. Σοφοί της σκέψης και λαϊκοί άνθρωποι, είδαν τις συγκρούσεις των θεών, αντικατόπτρισαν τα πάθη και τις επιθυμίες τους στο γαλαξιακό στερέωμα. Και μόνο στις μέρες μας, το σύμπαν μας απεκάλυψε πως δεν κατοικείται από τους θεούς και τους σατανάδες των βαβυλωνιακών πλακών, τις κρυφές δυνάμεις των ερμητικών κειμένων, και την μαγεία της μεσαιωνικής δεισιδαιμονίας. Γι’ αυτό, αν ρωτηθεί ο καλλιτέχνης θα σας πει πως δεν τον ενδιαφέρει ο πλατωνικός και πλωτίνιος θεοσοφισμός, αλλά η δημοκρίτεια σκέψη και η νευτώνεια λογική συνοδεύουν τη μαγική γοητεία του ταξιδιού του στο φως.
Μπορεί το φως της σύγχρονης τεχνολογίας να είναι ψυχρό όμως, ο Βασίλης Γέρος κατάφερε με επίμονη μελέτη, με απόλυτο έλεγχο των εκφραστικών του μέσων και μεθοδευμένο πειραματισμό, να το μετατρέψει σε ζεστή αισθησιακή ακτινοβολία όταν το άφησε να διατρέξει τις διάφανες τροχισμένες κοίλες μάζες του πλέξιγκλας.
Το τελευταίο έργο που μου έδειξε στο εργαστήρι του, ήταν ένας ήλιος που διαχέει τις ακτίνες του στο μεταλλικό στερέωμα. Ήταν το επιστέγασμα ενός αισιόδοξου ταξιδιού καθώς προσπαθούσε να μεταδώσει την επίδραση που άσκησαν πάνω του οι φωτογραφίες, οι ηλεκτρονικές εικόνες που κατεβάζει από το internet και τα ανάλογα ντοκιμαντέρ για το γαλαξιακό κόσμο. Δεν ήθελε να μιμηθεί και δεν αφήνει περιθώρια στον θεατή να υποκύψει στον πειρασμό να συσχετίσει τις εικόνες του με την εικονογραφία του συμβολισμού. Αν οι αποθηκευμένες γνώσεις μας επιτρέπουν αναφορές στους συμβολιστές του 19ου αιώνα, είναι αμάρτημα της σκέψης μας αλλά όχι πρόθεση του καλλιτέχνη. Αυτός, φρόντισε να τρέξει το φως στην διάφανη ύλη για να δώσει χρώμα και ρυθμό στην κοσμική ενέργεια. Σε μας απομένει να δώσουμε τη μάχη μας με τη βαρύτητα στο κενό του διαστήματος, είπε κάποτε ο Νικόλας Κάλας.
Ο στόχος του Βασίλη Γέρου, να τονίσει έμμεσα την εννοιολογική διάσταση του αιώνιου κύκλου της ζωής έχει επιτευχθεί. Τόσες διαφανείς εικόνες, στην ουσία είναι μία εικόνα κοσμικής ενέργειας.
Γιάννης Κολοκοτρώνης
Επ. Καθ. Ιστορίας της Τέχνης
Πολυτεχνείο Θράκης
